26 juli 2010

Concert Franse organist Francois Mennissier in Ootmarsum

Onverschrokken en niet bang voor een vals tongwerk speelde Francois Menissier gistermiddag op het orgel van de rooms-katholieke kerk Simon&Judas in Ootmarsum. Het Epmann-orgel uit 1814 is een paar jaar geleden wel opgeknapt, maar voor een restauratie van de tongwerken was nog geen geld. Helaas, want het orgel komt daarmee niet helemaal tot zijn recht. Voor Menissier maakte het niet uit. Hij speelde prachtig en het de veelvuldig gebruik van de tongwerken maakte het tot een mooie belevenis.



Ouderwetse schrijfmachine

De mechaniek tikte dan wel als een ouderwetse schrijfmachine, maar dat was allerminst storend. De organist Francois Menissier uit het Franse Rouen liet zich ook daar niet door afleiden. Hij speelde een prachtig recital in Ootmarsum. Het klonk alsof hij het instrument al jaren kende. Terwijl hij er dit weekend pas mee kennismaakte. Hij leefde zich goed in het instrument en benaderde het met respect.



Beperkt tot katholieke kerk

Het orgelwandelconcert bleef gisteren helaas beperkt tot de katholieke kerk. Het Bernerorgel uit 1781 van de hervormde kerk aan de Gansenmarkt is niet beschikbaar vanwege onderhoudswerkzaamheden. Het eerste deel van het concert van Menissier zou er niet slecht geklonken hebben met werken van Titelouze, Racquet, Frescobaldi, Froberger en Bach. Menissier demonstreerde echter dat het Epmann-orgel ook heel geschikt is voor deze werken. Ze klonken stuk voor stuk in puike registraties. Vooral de heel zorgvuldig samengestelde registraties in combinatie met een zuiver toucher zorgde voor een heel spannend resultaat. Met name de fantaisie van Racquet kwam als heel verrassend uit de bus. Liefdevolle stemmen en heel direct spel, waardoor orgel en kerkruimte heel mooi samensmolten. Geen moment verloor Menissier de aandacht en haalde zo het beste uit het orgel en het muziekstuk.



De partita 'Christ, der du bist der helle Tag', een jeugdwerk van Bach en velen bediscussieren de authenciteit, gaf Menissier de gelegenheid veel fluiten en strijkers van het orgel te demonstreren. En het Epmann-orgel heeft heel veel registers die uitermate fraai klinken.

Boely

De werken van de Franse componist Boely klonken werkelijk alsof ze voor het Epmann-orgel geschreven waren. Het krachtige pedaal liet van zich gelden waarbij de combinatie van de bazuin op het pedaal en de trompet op het hoofdwerk, werkelijk formidabel klonk. Het pleitte direct voor een componist die maar heel weinig klinkt op concerten, terwijl het heel aardige werken zijn. De koraalbewerkingen doen bijna nog barok aan, met een heel galante insteek. De Andante con moto klonk bijna als een Franse dans. De melodie klonk melancholisch en opbeurend tegelijk. Ik ken het van een opname van Klaas Bolt in Zaltbommel. Muziek die zelden gespeeld wordt door Nederlandse organisten. Het tongwerk dat Messinier gebruikte was helaas op een cruciale toon ongekend vals, waarmee veel aandacht van de luisteraars wegviel. De organist liet zich er niet door afleiden en zette zelfs de accenten treffend neer, alsof er niks aan de hand was.



Opknapbeurt tongwerken

Het pleit voor een heel snelle opknapbeurt van de tongwerken. Ze raken namelijk bijzonder snel ontstemd. Het orgel komt dan optimaal tot zijn recht, niet alleen voor concerten, maar ook gewoon in de begeleiding van het koor bij de hoogmis op zondag. Francois Mennissier maakte het nog eens heel duidelijk gisteren: een tongwerk is geen franje aan een orgel, het is een wezenlijk onderdeel van het instrument.

3 opmerkingen:

Erik zei

tongwerken zijn de krenten in de orgelpap!
Maar je kunt ze toch vrij eenvoudig stemmen...?

Hendrik-Jan zei

De organist van de kerk Egbert Schoenmaker vertelde dat de tongwerken bij de laatste grote opknapbeurt niet zijn meegenomen. Hierdoor raken ze snel ontstemd en schieten na de stembeurt weer heel snel terug. Voor aanvang van het concert is de trompet van het hoofdwerk al ontstemd geraakt.

Overigens is het vreemd dat tongwerken uit 1973, ze zijn in de tijd van de restauratie gereconstrueerd door Vermeulen, in dergelijke staat verkeren...

Hendrik-Jan zei

Trouwens, ik ben heel benieuwd naar jouw bevindingen komende week... Veel succes met de Orgeltagung in Münster en natuurlijk ook een beetje in Twente. Ben helaas alweer aan het werk. Wellicht ander jaar een keertje de Orgeltagung...

Ik wil wel recensies schrijven -;