15 juli 2010

Leuk om achteraf te lezen?

Het kan ontzettend leuk zijn om een krant van een halfjaar geleden nog eens te lezen of een oud televisiejournaal na een jaar weer te zien. Dan lijkt het of de wereld immens veranderd is. De dingen waar we ons toen druk maakten, vallen allemaal mee. En de dingen die toen schijnbaar meevielen, vallen achteraf best tegen. Dat laatste gevoel bekruipt mij bij het lezen van Karen Geurtsens boek: Undercover bij de PVV, Achter de schermen bij de politieke partij van Geert Wilders.

Totaal veranderd

Het beeld van de partij die zij schetst is binnen een halfjaar totaal veranderd. Tegelijkertijd maakten we ons toen druk om dingen die minder belangrijk blijken dan ze leken. En wat is de werkelijke bijdrage van Geurtsens undercoveroperatie bij de meest gesloten partij van Nederland? Wat kan een stagiaire werkelijk vinden en onthullen? Bitter weinig zo ontdek je na het lezen van het 165 pagina's tellende dagboek dat Karen Geurtsen tijdens haar 4 maanden durende stage bij de Tweede Kamerfractie van de partij van Geert Wilders.

Beveiliging

Zo zet Geurtsens vraagtekens bij de beveiliging van Wilders. Het is natuurlijk makkelijk vraagtekens te zetten bij de beveiliging van de best beveiligde politicus van Nederland, en misschien wel van de wereld. Hij doet dit zelf ook regelmatig, een undercoveroperatie van iemand van een geheime dienst onlangs, zorgde ervoor dat Wilders zelf kritische vragen stelde over zijn beveiliging. Geurtens merkt op dat ze een pasje kreeg na een week en gewoon de ruimtes van de PVV-fractie kon binnenkomen zonder door een detectiepoortje te lopen. Ook miste ze een uitvoerige screening van haar. Hiermee legt ze zichzelf meer gewicht in de schaal dan ze daadwerkelijk heeft. De staatsveiligheid of de democratie zijn namelijk met haar actie geen moment in gevaar geweest. Ook betwijfel ik of de regels werkelijk zijn aangescherpt.

Vingers van 1 hand

Want wat vertelt Geurtsen nu eigenlijk? Ze ziet Wilders maar een paar keer. De hoeveelheid ontmoetingen is op de vingers van 1 hand te tellen. Het aantal keer dat ze hem spreekt blijft beperkt tot de ontmoeting op het fractie-uitje, een dag voor haar stage begint. Ze geeft hem dan een hand en bedankt hem voor de leuke dag. Kortom, een duidelijk omlijnd beeld van de lijsttrekker ontbreekt. Hij speelt een rol in de kantlijn.

Marginaal

Dan is er de Tweede Kamerfractie, maar die komt eveneens marginaal aan bod. Alleen het kamerlid Raymond de Roon uit Almere komt aan het woord. Geurtsen is zijn assistente en stagiaire. Maar ook hier kom je weinig te weten over de verhoudingen binnen de fractie. Wilders heeft de touwtjes stevig in handen. Qua inhoud vertelt Geurtsen dat ze niet te diep mag gaan. Ze moet in stellingname de uitersten zoeken en mag er best een eindje overheen gaan. Het draait vooral om media-aandacht en dan moet je niet te veel de nuance zoeken.

Niet snugger

De fractieleden van de partij zijn niet al te snugger. Kritiek wordt niet geduld en afgedaan als linkse prietpraat, maar dat is niet een nieuw inzicht. Dat beeld komt al duidelijk tot uiting als je de partij oppervlakkig bekijkt. De stellingnames van de partij blijven beperkt tot oneliners die wel bij het publiek willen handelen. Dat Wilders zelf ook vindt dat hij te ver is gegaan met de 'kopvoddentaks' bij de algemene beschouwingen, hoort Karin Geurtsen ook via beleidsmedewerkers:


Achteraf hoor ik van een beleidsmedewerker van Wilders, toen hij zijn plan tegenover zijn fractiegenoten ontvouwde, nauwelijks tegenspraak had ondervonden. "Dat durven ze nu eenmaal niet, Geert tegenspreken. Maar Geert heeft later intern wel toegegeven dat zijn voorstel te ver ging, iets wat hij naar buiten toe natuurlijk nooit zal laten blijken." (52)

Werving kandidaten gemeenteraad

Het meest interessante onderdeel van het boek is de werving van kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hier heeft Geurtsen redelijk ver weten door te dringen in de organisatie. Ze heeft daarbij wel een beetje geluk dat een groot deel van de organisatie in handen van De Roon is. Hij wordt later ook de fractievoorzitter in Almere. Zover is het in de dagboeken van Geurtsen niet, maar ze offert zelfs een vrije zaterdag op om bij een training van de kandidaten te zijn.

De achterban

Hier hoor je ook wel meningen van beleidsmedewerkers over de achterban van de PVV. Het publiek dat in een trainingspak op de camping zit en de hele dat blikjes bier naar binnen werkt. Ze zien hun missie dan ook heel eenvoudig. 'Iemand moet opkomen voor de mensen die dat zelf niet kunnen', zegt Jasper, de beleidsmedewerker van Martin Bosma. Helaas hoor en zie je het kamerlid zelf niet. Een beleidsmedewerker die iets zegt, heeft veel minder impact dan een kamerlid. Ook blijkt het maar lastig te zijn om goede mensen te vinden voor de PVV. Over de financiering komt eveneens weinig informatie op tafel. Het blijft beperkt tot geruchten, zelfs de beleidsmedewerker Financiën laat weinig los, enkel vermoedens. 'Ik heb de indruk dat de partij wordt gefinancierd door rijke joodse mensen uit de Verenigde Staten', zegt hij (117).

Opstootje Hero Brinkman

Ook het opstootje in Nieuwspoort waarbij het kamerlid Hero Brinkman aan een barman trekt en duwt voor nog een consumptie, blijft beperkt tot wat indirecte opmerkingen. Er wordt besloten dat niemand meer naar Nieuwspoort mag. Het is er een linkse bedoeling en er komt alleen gezeur van.

Geen grote openbaringen

Grote openbaringen, misstanden of andere heibele onderwerpen brengt Karin Geurtsen niet aan het licht. Wanneer je goed leest, ontdek je ook dat ze vrij bedeesd te werk gaat. Angst ontdekt te worden en onervarenheid spelen hierbij een rol. Ze had ongetwijfeld wel wat kansen kunnen creëren om met de leider in gesprek te komen. Nu blijft het beperkt tot een Hermans-achtige situatie, waarbij ze net op lunchpauze is als Geert Wilders iets nodig heeft dat op haar terrein ligt. Terwijl er heus wel mogelijkheden waren om de leider wat vaker en intensiever te spreken. De infiltratie in de PVV had dus grootser en meeslepender kunnen zijn. Dat leverde wel weer meer risico's op met alle gevaren van dien. Nu bleef het, zoals bijna alle undercover-operaties, bij de verwondering dat iemand zover tot zo'n gesloten partij kon binnendringen. Vragen over de beveiliging en enkele interessante inkijkjes in een bijzondere politieke partij.

Radicaal veranderd

Ondertussen is het politiek landschap na de gemeenteraadsverkiezingen, de kabinetscrisis en de Tweede Kamerverkiezingen weer radicaal veranderd. De PVV is de 3e partij van Nederland met 24 zetels. Kamerleden komen in opspraak en de media volgen de daden en wandaden van deze mensen op de voet. Het lijkt erop dat steeds meer mensen van de achterban in de Tweede Kamer terechtkomen. Soms vertoont de partij al haarscheurtjes zoals het schorem dat in de regering terechtkwam toen de partij van de overleden Pim Fortuyn aan de macht kwam in 2002.

Na een halfjaar lezen

Dan is het heel leuk om zo'n boek een halfjaar na verschijning nog eens te lezen. Wat was het toen nog allemaal onschuldig. Of zoals de beleidsmedewerker vertelt tegen Geurtsen:


[I]k beoordeel mensen liever op hun persoonlijke verdiensten. Als ik het daar met de stagiaires over heb, zeggen ze: 'Maar Geert wil toch ook helemaal geen mensen het land uitzetten? Het lijkt helemaal niet op de NSB'. Dan zeg ik: nee, nu nog niet, dat komt pas bij zestig of zeventig zetels.

Ik geloof nooit dat deze man nog bij de PVV werkt. Het geweten kan niet zomaar ophouden met knagen.

Geen opmerkingen: