Deze week kreeg ik het exemplaar van Junghuhns Licht- en Schaduwbeelden uit Komrij’s bibliotheek in bezit. Het was het enige boek dat mij toebedeeld was bij de veiling eind november. Een bijzonder bezit omdat het boek mij verbind met Komrij en het onderwerp van afstudeerscriptie: Franz Wilhelm Junghuhn.
Ik kwam Gerrit Komrij ergens in 2000 tegen in cafe De Swart in Amsterdam. Hij vertelde dat hij die dag Junghuhns Java had aangeschaft. ‘Ken jij Junghuhn?’ vroeg hij toen ik heel enthousiast reageerde. ‘Zeker, ik ga erop afstuderen’. En ik kwam helemaal los. In die tijd ontmoette ik nooit iemand die Junghuhn kende. Altijd moest ik de naam van de Mansfelder spellen, omdat iedereen zijn naam verkeerd zei.
Ik vertelde hem van het college van Peter van Zonneveld in 1998. ‘Dit is het’, dacht ik terwijl Van Zonneveld een prachtige presentatie gaf over deze Duitse natuurwetenschapper in Nederlandse dienst. Het heeft me niet meer losgelaten. Ik schreef er een scriptie en artikel over, waarna ik mij voornam om als ik ging afstuderen ‘iets met Junghuhn te doen’.
Ik werd geplaagd door allerlei verplichte colleges en mislukte liefdes. Uiteindelijk maakte ik in 2000 een begin met mijn afstudeerscriptie. Het werd een heruitgave van Junghuhns Terugreis van Java naar Europa uit 1848. Een monnikenwerk, eerst moest het boek worden ingescand en daarna alle ingevoerde tekst worden gecorrigeerd. Ik werd geholpen door Ton Harmsen die het boek voor mij inscande. De lap met teksten moest ik helemaal doorworstelen. Alle tekens van het 19e eeuwse Nederlands, met veel Duitse zinsconstructies, verbeterend.
Daarna alle annotaties bij de tekst zoeken. Overal legde ik keurig uit wat alle geologische termen betekenden of de namen die genoemd werden. Het leverde veel bladeren op in encyclopedieen, biografische woordenboeken en geologische naslagwerken. Het schrijven van de inleiding was de laatste klus die ook weer maanden in beslag nam. Ondertussen moesten al mijn vrienden mijn ervaringen rond Junghuhn aanhoren. Ze werden er bijna zelf enthousiast door.
Mijn werk werd beloond met een nominatie voor de Nationale scriptieprijs. Ik was waanzinnig trots. En toen Komrij mij in 2003 plotseling mailde wat ik in hemelsnaam in Almelo deed met mijn teckel Sientje, vroeg ik of hij mijn scriptie wilde hebben. Misschien kon hij mij helpen uitgevers geinteresseerd te maken voor het werk van Junghuhn.
Het is er niet van gekomen en staat nog op een lijstje met voornemens. In 2009 probeerde ik wel mijn scriptie voor ALW te schrijven. Dat ging over Junghuhns Licht- en schaduwbeelden. Het enige filosofisch en levensbeschouwelijk getinte werk dat Junghuhn schreef. Hij deed het anoniem. Veel te gevoelig. Geen overbodige luxe. De Duitse vertaling van het boek werd zelfs in Oostenrijk en enkele Duitse staten verboden.
Bij de veilingcatalogus zag ik dat Gerrit Komrij ook enkele werken van Junghuhn in bezit had. Het waren naast Licht- en Schaduwbeelden, ook Reizen door Java. Een prachtig boek waarin Junghuhn verslag doet van zijn reizen langs alle vulkanen op Java. Het zijn de artikelen die hij voor het Tijdschrift voor Nederlandsch-Indie schreef. Uiteindelijk zijn deze ook in het grote overzichtswerk Java (deel 2, de vulkaanbeschrijvingen) gekomen.
Ik weet niet of dit het boek is waarnaar Komrij refereerde in de Amsterdamse kroeg. Misschien had hij ook nog Java in zijn bezit. Hij had in elk geval ook Schmidts biografie over Junghuhn. En het eerder genoemde Licht- en Schaduwbeelden, de 7e herziene en vermeerderde druk uit 1883. Een prachtige uitgave, zo zag ik bij de kijkdag.
Ik had al een exemplaar van Licht- en Schaduwbeelden, de 6e druk uit 1867. Dit is een onvolledige druk. Er zijn allerlei gedeeltes weggelaten ontdekte ik bij het lezen van het boek. Terwijl ik die gedeeltes heel erg nodig had bij mijn onderzoek voor ALW. Daarom kwam ik weer uit bij mijn eigen fotokopieen uit 1998.
De nieuwe aankoop is een mooie aanvulling op mijn huidige Junghuhn-verzameling. Het bezit van Komrij’s exemplaar bevestigt de gedeelde interesse in de bijzondere 19e-eeuwer Franz Wilhelm Junghuhn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten