Een naamloos meisje in haar eerste baan voor een kleine uitgeverij. En afgunstig voor haar bazin. Marte Kaan gooit met het eerste verhaal ‘Een keurig meisje’ in haar verhalenbundel Saboteur gelijk alle registers open.
| Mijn antipathie was acuut en onomkeerbaar. Ik had een hekel aan alles waar ze voor stond. |
Ze slaat in haar gedrag om en zoekt juist de goedkeuring van haar bazin. Het verhaal dat ontstaat, moet dramatisch eindigen. Zeker ook omdat de vertelster ook de minnaar van haar bazin probeert te winnen, een vooraanstaand literair criticus, met ‘handen die elke week een schrijver naar God tikten’.
De grimmige sfeer waarin de ik-vertelster haar verhaal vertelt, maakt het tot een verhaal dat je bijblijft. De precieze toedracht blijft onduidelijk, maar Marte Kaan roept een schimmige wereld op met dit verhaal.
De eerste klap
Die eerste klap is een daalder waard in de verhalenbundel Saboteur. De verhalen die volgen staan er in de schaduw van, maar zijn zeker niet minder. Ze laten een andere wereld zien.
Vrijwel alle personages in de verhalen zijn vrouw, in de knoei met zichzelf en gek op wijn. Vier flessen witte wijn per dag is geen uitzondering. Ze zoeken houvast in de drank, die ze daar niet vinden. Ze proberen een draai te vinden in het leven, maar eindigen allemaal steevast in doldwaze triestheid.
Knal
De knal aan het begin van het verhaal, soms letterlijk. Die eerste klap die altijd weer een daalder waard is.
| Het vliegtuig ontploft. |
Dat is de openingszin van het verhaal ‘New York’.
Of:
| Ze is net van de pers gerold. |
De openingszin van het verhaal ‘Hoofdredacteur’. Ze roept er prachtige beelden mee op en legt verbanden tussen metaforen en het verhaal.
Verdwijnende metafoor
Soms verdwijnt de metafoor langzaam met het verhaal zoals in ‘Uitschot’ gebeurt. Daarin verzucht de vertelster dat er een brand is geweest in de onderbuik van het gebouw. Het gebouw verandert in een zwartgeblakerde ruïne.
| Op een weirde manier esthetisch. Dat gebouw ben ik. |
Even lijkt het of het werkelijk om een gebouw gaat, maar geleidelijk verdwijnt de metafoor en verandert in een psychotherapeut. Net zo jaloers op andere vrouwen als in het eerste verhaal.
Geheimzinnige wereld
Het is die sfeer die je bij de kladden grijpt bij het lezen van Marte Kaan. Een geheimzinnige wereld van vrouwen die zich verstoppen tussen de bladzijden en soms ineens naakt voor je staan.
Zoals in het verhaal ‘Expat’. De hoofdpersoon is een zielige vrouw, ver weg en met een man die altijd van huis is. Ook hier de sprekende zinnen die eigenlijk al het hele verhaal vertellen:
| Toen haar man en baan in het buitenland kreeg aangeboden zei hij ja zonder met haar te overleggen. Na de eerste schok zag zij haar kans schoon haar leven een aura van bijzonderheid te verschaffen. Ze vertelde haar vriendinnen dat het een gezamenlijke beslissing was. (76) |
Ze wordt omringd door de meegenomen boeken. Ze zullen ongelezen in de kast blijven staan, verklapt de verteller. Alleen de huishoudster geeft nog afleiding. Haar vriendinnen in Nederland zijn onbereikbaar.
Zo biedt Marte Kaan een inkijkje in een leven dat aan de buitenkant zoveel lijkt voor te stellen. Maar de innerlijke wereld van de expatvrouw van dit verhaal ziet er in en in triest uit. Net zoals vrijwel alle personages in de verhalen van Marte Kaan.
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn bijdrage over Marte Kaans verhalenbundel Saboteur. We lezen dit boek vandaag bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Marte Kaan: Saboteur. Verhalen. Amsterdam: Ambo, 2014. 144 pagina’s. Prijs: 16,95 euro
Geen opmerkingen:
Een reactie posten