Onverwacht en leuk de uitnodiging van Jacob Jan Voerman om mee te gaan naar het Voermanmuseum in Hattem. De reden: een nieuwe expositie over vader en zoon Jan Voerman. De eerste bekend wolkenschilder, de tweede vooral bekend als illustrator in de Verkade-albums.
Ik heb mijn stapel albums maar eens tevoorschijn gehaald. Valt niet tegen met zes exemplaren waaronder Hans de Torenkraai, inclusief twee reproducties. Jacob Jan komt rond lunchtijd. Ik maak een tostie voor hem klaar. Terwijl we de tosti oppeuzelen, haalt hij de boeken over zijn voorvaderen tevoorschijn. Wat een mooie schilderijen hebben de beide Voermannen gemaakt. De derde Voerman laat ze zien en verteld erover met evenveel passie.
Wolkenschilder
Wolkenschilder Jan Voerman sr. (1857-1941) spreekt tot de verbeelding. Boerenzoon uit de omgeving van Kampen en niet in het gareel te krijgen. Hij kon mooi tekenen en uiteindelijk kreeg hij een mooie opleiding aan de Rijksacademie van Beeldende kunst in Amsterdam. De wolkengezichten boven de IJssel hebben hem beroemd gemaakt. Op het hoogtepunt van zijn roem kwamen kunstenaars en dichters als Verwey, Van Eeden en Gorter naar Hattem op bezoek bij de meester.
Stillevenschilder en graficus Jan Voerman jr. (1890-1976) genoot dus een cultuurrijke opvoeding. Zijn interesse ging niet naar de imposante wolkenluchten en het weids uitzicht van het IJssellandschap, maar naar de kleine dingen van de natuur. Hij hield van het schilderen van de ‘kleine natuur’: de torretjes, vlinders en bloemen. Een bijzondere man, enerzijds moest hij zich zien los te maken van zijn vader. Anderzijds staat hij bekend als de tekenaar van de Verkade-albums. Terwijl hij ook een mooi oeuvre als schilder en lithograaf heeft nagelaten.
Jan Voerman jr. is de opa van Jacob Jan Voerman. Hij heeft hem ook nog gekend. Bij zijn geboorte maakte zijn opa een schilderij. Het is ontzettend realistisch geschilderd. Net als het schilderij met de hazelnoten, het lijsternest of de kippeneieren. Stillevens, niet de grootsheid van het landschap, maar een zorgvuldige compositie gekozen voorwerpen uit de natuur.
Drie Voermannen
Bijzonder om zo met drie Voermannen in Hattem te zijn. Jacob Jan vertelt de verhalen over de voorwerpen. Het potje met een druppel uitgelopen verf, dat bij zijn oom stond. Opa, de zwijgzame man in het atelier waar je nergens aan mocht komen.
Of stilleven met schelpen. ‘Dat is nou mijn jeugd’, slaakt hij uit. ‘Die bak met schelpen heeft jarenlang nog bij mijn ouders gestaan.’ De compositie van zand en schelpen bleef zo nog een lange tijd bestaan naast het schilderij.
Ik denk aan de schelpen in het Texel-album van Verkade. De details van de mosselschelp. Doris vraagt naar de vreemde bobbels op de schelp. En ik probeer te zoeken naar een verklaring. Gelukkig is er zoveel meer, om de hoek staat de grote verrassing: het winterlandschap van Jan Voerman jr.
Lees ook de andere bijdragen over deze ontmoeting:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten