Tijdens mijn studie literatuurwetenschap was ik ervan overtuigd. Literatuur verbeterde de mens. Het lezen van Plato’s grot liet zien dat de werkelijkheid misschien nooit gevonden werd, de theorie van Mimesis van Aristoteles gaf de essentie weer. Literatuur als een soort vaccinatie, je krijgt een beetje stof ingespoten en bent genezen. Zo zou elke potentiële moordenaar zijn misdaad niet meer plegen als hij Dostojevski’s Misdaad en straf las.
Voor straf lezen
Er zijn sommige rechters die in deze theorie geloven. Niet zo heel lang terug moest een verkeersovertreder van een Belgische rechter het boek Tonio van A.F.Th. van der Heijden voor straf lezen. Het boek zou hem misschien duidelijk kunnen maken hoe het is om als ouder je kind te verliezen bij een verkeersongeval.
Of het lezen van literatuur helpt om bepaalde gedragingen te voorkomen, betwijfel ik. De mens is geneigd tot alle kwaad. Gedragingen zitten in de genen en kunnen met opvoeding enigszins bestreden worden. Maar als het er zit, kan het zo naar boven borrelen met alle gevolgen van dien.
Beleven zonder reizen
Aan de andere kant merk ik dat het lezen van reisboeken als van Paul Theroux ook erg aangenaam is. Je hoeft er niet heen en je maakt toch mee wat de hoofdpersoon van het verhaal meemaakt. De reisverhalen van Redmond O’Hanlon zijn zo heerlijk om te lezen. Je maakt de hele reis compleet met alle ontberingen mee vanuit je luie stoel. Dat er dan een reisgenoot mee is die meent dat het oerwoud oersaai is, mag dan een realiteit zijn. Het boek is dat niet. In dat opzicht kun je beter een reis beleven in een boek.
Of ik nu de wereld beter begrijp door het lezen van boeken? Ja en nee. De wereld is onbegrijpelijk. Literatuur probeert de chaos te vatten. Verhalen proberen de onbegrijpelijkheid te verklaren. Al die verhalen vormen in mijn hoofd een wereldbeeld, gecombineerd met mijn ervaringen. Ervaringen met andere mensen: de liefde en momenten als geboorte en dood.
Maar of een boek nu helpt de wereld te begrijpen?
Dit is het antwoord op vraag 39 van het blogproject #50books van Petepel. Bekijk mijn andere bijdrages voor dit bijzondere boekenblogproject.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten