Een roman kan de hiaten oplossen die bij het schrijven van een biografie ongeoorloofd zijn. De biografie is afhankelijk van de voetnoten. In een roman draait het meer hoe het gebeurd had kunnen zijn.
Dat betekent niet dat een biografische roman minder studie van de schrijver vraagt. De roman die Jan van der Mast over het leven van Agneta van Marken-Matthes heeft geschreven, bewijst dat. Het verhaal is zorgvuldig gebaseerd op historische feiten, alleen gaat de verteller hier verder.
Hij weet een bijzondere wereld op te roepen rond de fabrikant en idealist Jacques van Marken en zijn vrouw Agneta Matthes. Het is een verhaal over liefde en overspel, vriendschap en verraad. Maar het is vooral het verhaal over trouw.
Agneta blijft achter haar man staan, ondanks alles. Ze weet hem stiekem te overtreffen en lijkt de drijvende kracht te zijn achter de Delftse oprichter van de Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek.
Daarmee zet Jan van der Mast een prachtig biografisch portret neer. Hij weet de wereld waarin Jacques en Agneta van Marken zich bewegen heel treffend te beschrijven. Hij kiest hiervoor om het verhaal rond de laatste verjaardag van Jacques van Marken te situeren. Op deze dag vieren de arbeiders van zijn fabriek Gemeenschapsdag.
De feestelijkheden zijn in de door de fabrikant opgerichte woonwijk het Agnetapark. Hier wonen de fabrikant en zijn arbeiders in één wijk bij elkaar. Het is een uniek project en laat het ideaal van Van Marken zien: dat arbeid en kapitaal op gelijke voet met elkaar staan.
| ‘Het moet een park worden,’ had Jacques tegen de Haarlemse tuinarchitect gezegd, ‘waar het na gedane arbeid goed toeven is, waar ons werkvolk in harmonie kan leven.’ (19) |
Jacques van Marken heeft het beste voor met zijn werknemers. Het tuindorp Agnetapark is ontworpen naar dit idee. Vanuit die gedachte organiseert hij ook het jaarlijkse Gemeenschapsfeest, een feest om stil te staan bij de verbondenheid met elkaar.
Jan van der Mast wisselt de hoofdstukken aan de vooravond van het Gemeenschapsfeest af met flashbacks rond belangrijke gebeurtenissen in het leven van Agneta. De meest schokkende gebeurtenis is als ze ontdekt dat haar man een minnares heeft. Dat terwijl haar man met een zenuwinzinking in een kuuroord in Duitsland verblijft.
Ze neemt een krachtdadig besluit. Een besluit die haar tekent en die een grote invloed heeft op de rest van haar leven. Daarmee weet Jan van der Mast op overtreffende wijze het leven van een bijzondere vrouw te typeren. Zij bezit de krachtdadigheid om de idealen die haar man voor ogen heeft, te kunnen verwezenlijken. Het is een mooi verhaal geworden dat je meeneemt in een bijzondere wereld van ruim een eeuw geleden.
Jan van der Mast: Agneta. Amsterdam: Nieuw Amsterdam uitgevers, 2015. ISBN: 978 90 468 1580 9. 256 pagina’s. Bestel
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn bijdrage over Agneta van Jan van der Mast. We lezen dit boek vandaag bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten