26 december 2015

La Nativité in de Laurens

image

Het behoort tot Olivier Messiaens meest toegankelijke orgelwerken, de orgelcyclus La Nativité du Seigneur. Het werk schreef de Franse componist in 1935. Drie van zijn vrienden voerden het in februari 1936 integraal uit in de kerk waar Messiaen organist was: de Sainte Trinité in Parijs.

Het muziekstuk is vooral de getuigenis van een geloofsbelevenis. De componist omvat in de cyclus het hele geloof rond de persoon van Jezus. Dat reikt verder dan de geboorte. La Nativité du Seigneur is daarmee helemaal geen kerststuk, maar omvat het hele geloof.

Tegelijk geven de muzikaal verbeelde fragmenten uit het kerstverhaal – de herder, de engelen en de wijzen – het tegenargument dat het wel om een muziekstuk voor rond kerst gaat.

Wat het ook is, de uitvoering van Hayo Boerema kenmerkt zich door helderheid en zorgvuldigheid. Hij voert de 9 delen prachtig uit. Hij benut hierbij alle facetten die het orgel in de Rotterdamse Laurenskerk in zich heeft. Hij weet door zijn zorgvuldige registratie zelfs de profane en serene sfeer op te roepen zoals die alleen in Franse kerken geldt.

Het bovenwerk is hierbij de onmisbare factor, maar Boerema weet soms te verrassen. De vele tongwerken en vulstemmen die het orgel bezit, geven hem hiervoor de ongekende mogelijkheden. Daarbij voert hij de doordachte werken uit op de manier waarop hij improviseert. De bekende melodiën, tempi en registraties krijgen hiermee de verrassing alsof je het voor het eerst hoort.

Wel roept de uitvoering van Hayo Boerema bij mij de vraag op waarom alle uitvoeringen van La Nativité du Seigneur zo strikt in de voorschriften blijven hangen? Ik mis de creativiteit in tempi en registraties. Waarom altijd die cornet in “Le Verbe”, de terts in het pedaal bij “Les Mages” en het grommende tongwerk aan het begin van “Jésus accepte la souffrance”? Is hier geen variatie mogelijk? Dat geldt zeker ook voor het veelvuldige gebruik van de Voix Celiste. Is hier geen variatie mogelijk om hetzelfde effect op een andere manier op te roepen?

Het doet geen afbreuk aan de uitvoering van Hayo Boerema. Het is alleen een oproep voor een herziening van het werk van Olivier Messiaen. Anders blijft het teveel stranden in het oproepen van de nostalgie van de uitvoeringen zoals Messiaen en zijn school dat deed. Muziek die tijdloos is, kan overal en op elke manier worden uitgevoerd.

Het hoogtepunt van de cd is de ruim 17 minuten durende improvisatie waarmee Hayo Boerema afsluit. Het thema is het Gregoriaanse gezang Puer natus est. Hierin verwijst hij op een speelse manier naar zijn grote voorbeeld: Olivier Messiaen. Toch weet hij een geheel eigen sfeer op te roepen. Daarmee is de improvisatie een loflied op de grote meester.

De cd is te bestellen op de website van de organist zelf voor € 16,00 (exclusief verzendkosten).

Geen opmerkingen: