De fabrikant Jacques van Marken heeft last van een nerveus gestel en leeft alleen op als hij morfine gebruikt. De verteller in de roman Agneta van Jan van der Mast windt er geen doekjes om:
| Ze had haar oude dag met Jacques anders voorgesteld. Ze leeft samen met een onberekenbare zenuwpatiënt die niet meer buiten morfine kan, wiens ‘geest moet opwarmen’ in de loop van de dag. (30) |
Het gebruik van de morfine is begonnen enkele jaren na de eerste zenuwinzinking van haar man. Na een verblijf in een Duits kuuroord ging het weer, maar als hij 4 jaar later last krijgt van zenuwpijnen, schrijft de arts hem een zalf, broomkalium, voor.
Als dat niet meer helpt, krijgt Jacques morfine. Het wondermiddel zorgt ervoor dat hij een belangrijke vergadering weer energiek en euforisch naar een goede uitkomst kan leiden. De morfine houdt hem op de been.
Hij gebruikt de drug 20 jaar lang, probeert er een paar keer van af te komen, maar als hij in Frankrijk van de beroemde psychiater Charcot hoort dat zijn dosis best meevalt voor een ‘morfinist’, is dat voor Jacques van Marken reden de dosis op te voeren.
De morfineverslaving loopt door het hele boek heen. Het maakt de zenuwzieke Jacques nog labieler. Agneta merkt op dat de sigaar uit zijn mond valt zonder dat hij het in de gaten heeft. Voor de laatste foto van het gezin schaamt ze zich. De man die er zit, lijkt in niets op de man op wie ze verliefd is geworden.
Ook een uur voor de toespraak die Jacques op Gemeenschapsdag zal houden, krijgt hij zijn medicijn toegediend:
| Ze opent het koffertje en haalt de injectienaald en de flacon met het opiaat te voorschijn. Met het oog dichtgeknepen houdt ze de spuit tegen het licht van de kroonluchter en meet 150 milligram af – een derde meer dan de gebruikelijke dosis. Dan zal hij zeker helder zijn en dat ook tot middernacht blijven, wanneer hij zestig wordt. (117) |
De morfine helpt hem over zijn ergste zenuwpijnen heen. Het maakt hem ook kwetsbaar en afhankelijk. Dat lijkt Agneta niet altijd te willen weten. Ze ziet de afhankelijkheid, maar wil tegelijkertijd de geestige en gevatte man van weleer. Maar ze blijft hem trouw en steunt hem. In de zwakte van haar man, laat zij haar kracht zien. Jan van der Mast weet dit heel treffend te beschrijven in Agneta.
Jan van der Mast: Agneta. Amsterdam: Nieuw Amsterdam uitgevers, 2015. ISBN: 978 90 468 1580 9. 256 pagina’s. Bestel
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn derde bijdrage over Agneta van Jan van der Mast. We lazen dit boek gisteren bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten