29 mei 2014

Het ei van Hitler

image

Een prominente rol speelt het Hitlerei, een handgranaat uit de Tweede Wereldoorlog in Hallgrímur Helgasons roman Een vrouw op 1000º. De hoofdpersoon Herbjörg Maria Björnsson houdt de granaat vast terwijl ze aan bed gekluisterd is.

De granaat voert terug tot in de Tweede Wereldoorlog. Als haar vader haar in Hamburg moet achterlaten omdat hij terug naar het front moet en haar moeder niet komt opdagen, geeft hij haar een handgranaat.

‘Je krijgt hem om jezelf te beschermen, Here. Snap je dat? En je moet hem in geval van nood gebruiken. Begrijp je dat? Alleen als je in levensgevaar bent. Als de Engelsen je omsingelen. En je moet voor honderd procent zeker zijn dat je in gevaar bent, want je hebt maar één granaat. Eine einzige Bombe. Begrijp je dat?’ (287)

Ze blijft achter met de granaat. Gedurende de tijd verandert de granaat van een wapen in een symbool. Het Hitlerei moet haar beschermen door de dreiging die ervan uitgaat, maar hij beschermt haar door er te zijn. Want als hij haar moet helpen en af moet gaan, gaat hij niet af. Maar hij beschermt haar wel en ze houdt hem.

De veiligheidspin was er vanaf en hij was nu eigenlijk nutteloos, met een verlopen houdbaarheidsdatum van een kaas uit 1942. Eerlijk gezegd was ik nogal teleurgesteld dat ik hem nooit had kunnen gebruiken, nooit de kans had gekregen hem te zien stralen. Maar nu is hij alles wat ik bezit, hij vertegenwoordigt mijn bestaan: le seul souvenir de ma vie turbulente. (421)

Het zal niet verwonderen dat deze souvenir haar tot het einde toe vergezeld. Hij krijgt zelfs nog een glansrol toebedeeld op de laatste pagina in het laatste hoofdstuk. Zo is het Hitlerei, een stalen symbool voor de oorlog en het leven van Here. De handgranaat is haar hele leven door dik en dun bij haar gebleven en bood haar veel troost.

Hallgrímur Helgason: Een vrouw op 1000º, Uit de memoires van Herbjörg Maria Björnson. Vertaald uit het IJslands door Marcel Otten. Utrecht, Amsterdam, Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2014. 542 pagina’s. Prijs: € 24,95

Een perfecte dag voor literatuur

Hallgrímur Helgasons roman Een vrouw op 1000º was vorige week het boek van de leesclub Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.

Lees ook mijn andere bijdrages over Een vrouw op 1000º van Hallgrímur Helgason:

Geen opmerkingen: